Yangiliklar
Adashtiruvchi marketing: Kompaniyalar nimani bilishlari muhim
Qonun adolatli raqobat uchun imkoniyat sifatida
O‘zbekistonda 2025-yil 8-avgustida “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi O‘RQ-1080-sonli Qonun qabul qilindi. Ushbu hujjat tadbirkorlar uchun haqiqiy yutuqdir. Qonun intellektual mulk obyektlarini ro‘yxatdan o‘tkazishni soddalashtiradi, ekspertizadan o‘tkazish vaqtini qisqartiradi, ortiqcha byurokratik to‘siqlarni bartaraf etadi va patent boji to‘lashda qulayliklar joriy etadi. Lekin bundan ham muhimi, qoidabuzarliklar uchun javobgarlikni oshiradi.
Qonun preambulasida islohotlar tadbirkorlik xabardorligini oshirish, jarayonlarni raqamlashtirish, intellektual mulk egalarining huquqlarini ishonchli himoya qilishga qaratilgani alohida ta’kidlangan. Bu, ayniqsa, insofsiz raqobat biznes yuritishning umumiy vositasiga aylangan tarmoqlar uchun, masalan, O‘zbekiston ko‘rgazma sanoati uchun dolzarbdir. Shunga o'xshash holatlarga duch kelganmisiz? Keling, nima uchun bunday o'zgarishlar o'z vaqtida kiritilganligini va ular haqiqiy muammolarni hal qilishga qanday yordam berishini aniqlaylik.
Soha muammolari: brendlar noqonuniy ravishda "ishlatilganda"
O‘zbekiston ko‘rgazma sanoati xorijdan sarmoya va hamkorlarni jalb etuvchi iqtisodiyotning lokomotividir. Ammo so'nggi yillarda intellektual mulk huquqlarini buzish holatlari tez-tez uchramoqda. Noinsof kompaniyalar boshqalarning savdo belgilari, fotosuratlari, video kontenti va boshqa intellektual mulkidan mijozlarni chalg‘itish va birovning obro‘sidan foydalanish uchun foydalanadi.
Odatiy sxema: raqobatchilar muvaffaqiyatli ko'rgazmalardan olingan fotosuratlarni o'z veb-saytlarida joylashtiradilar, ularda "OGU", "TIHE", "UzBuild" yoki "Aquatherm" kabi brendlar aks etgan bannerlar ko'rinib turadi. Ushbu loyihalarning ko'pchiligi Butunjahon ko'rgazmalar sanoati assotsiatsiyasi (UFI) tomonidan tasdiqlangan va 30 yillik tajribaga ega Iteca Exhibitions kabi sinalgan tashkilotchi kompaniylarga tegishlidir. Natijada, potentsial ishtirokchilar haqiqiy tashkilotchi kim ekanligi haqida bosh qotiradilar va sоhaning obro'siga putur etkaziladi.
Hayotiy misollar: nizolardan - muloqotga
Afsuski, birovning intellektual mulkidan noqonuniy foydalanishga oid misollar ko‘p. Keling, muammoni ko'rsatadigan aniq holatlarni ko'rib chiqaylik.
Ko‘rgazma kompaniyalaridan biri o‘z veb-saytida Iteca Exhibitions ko‘rgazmasi bannerlari fonida xayriya aksiyasi suratini joylashtirdi. Materiallarni olib tashlash talabiga qaramay, ular fotosuratlarning “hujjatliligi” va kontentda tijorat komponenti yo‘qligini aytib, talabni rad etishdi. Bu boshqa birovning savdo belgilaridan soxta assotsiatsiyalar yaratish uchun foydalanilishining klassik namunasidir.
O‘zbekistondagi ko‘rgazmaning Turkiyalik tashkilotchisi “Uzbekistan Bakery” so‘z elementidan foydalanishda davom etmoqda, garchi “Bakery Uzbekistan” huquqi Iteca Exhibitionsga tegishli. Shikoyatdan so'ng ular logotipni o'zgartirishdi, ammo nomdan butunlay voz kechishmadi. Bunday xalqaro intsidentlar muammoning O‘zbekiston chegarasidan tashqarida ham borligini ko‘rsatib turibdi.
Ammo hamma hodisalar ham salbiy tarzdayomon tugamaydi. GSEY GROUP kompaniyasi biznesga etik yondashuv namunasini ko‘rsatdi: shikoyat kelib tushganidan so‘ng ular bahsli materiallarni olib tashladilar, uzr so‘radilar va boshqalarning huquqlariga hurmatlarini tasdiqladilar. Ularning maqsadi oddiy edi - xaridorlarni jalb etish va aldovsiz o'z mahsulotlarini reklama qilish. Bu holat quyidagilarni isbotlaydi: muloqot nizolar, sudlarga qaraganda yaxshiroq yo’ldir.
Yangi qonun vaziyatni qanday o'zgartiradi
O'RQ-1080-sonli qonun bunday huquqbuzarliklarga qarshi kurashga juda mos keladi. U asosiy me'yoriy-huquqiy hujjatlarga o'zgartirishlar kiritadi. Endi brendni ro'yxatdan o'tkazish tezlashadi va osonlashadi - keraksiz hujjatlar talab etilmaydi va ekspertiza muddatlari qisqartiriladi. Va qoidabuzarliklar uchun, ayniqsa takroriy yoki guruhlilarga, qattiq jazo choralari ko'riladi.
Iteca Exhibitions kabi kompaniyalar uchun bu ko'proq himoya vositalari paydo bo’lganligini anglatadi. Ular Internetni kuzatib boradilar, da'volar yuboradilar, huquqbuzarliklarni hujjatlashtiradilar, vakolatli davlat organlari va sudlarga murojaat qiladilar. Yangi qonun sudgacha hal qilishni soddalashtiradi va sud ishlarini yanada samaraliroq qiladi. Darvoqe, O‘zbekiston qonunchiligida allaqachon intellektual mulk egalari manfaatlarini himoya qilish uchun mustahkam asos yaratilgan: “Reklama to‘g‘risida”gi qonunda o‘zgalar brendiga taqlid qilish taqiqlangan, Fuqarolik kodeksi esa bannerlar va dizayn, foto va video kontentga bo‘lgan mualliflik huquqlarini himoya qiladi.
Biznes bo'yicha maslahatlar: o'zingizni qanday himoya qilish kerak
Jabrlanuvchi yoki qonunbuzarga aylanmaslik uchun quyidagi oddiy qadamlarni bajaring:
- Bozorni monitoring qiling: brendlaringiz va boshqa intellektual mulkingizdan foydalanish uchun raqobatchilarning veb-saytlarini muntazam tekshirib turing.
- Savdo belgilari va xizmat ko'rsatish belgilarini himoya qiling: yangi qonun buni osonlashtiradi - soddalashtirilgan tartiblardan foydalaning.
- Huquqlaringizni himoya qiling: Iteca Exhibitions singari xat yubirishdan boshlang, bu ko'pincha sudga murojaat qilmasdan muammoni hal qiladi.
- Xatarlardan saqlaning: boshqalardan ko'chirmakashlikdan ko'ra, o'zingizning noyob loyihalaringizga e'tibor qarating.
Sohaga ta'sir va harakatga chaqiruv
Intellektual mulk huquqlarining buzilishi nafaqat alohida kompaniyalarga zarar yetkazadi, balki O‘zbekiston bozoriga bo‘lgan ishonchga putur yetkazadi. Chet ellik hamkorlar, agar noinsoflik faktlarini, ishtirok etishdan bosh tortishi mumkin, ayniqsa, bunday noinsoflik tizimli bo'lsa.
Qonunchilik adolatli raqobat investitsiyalarni jalb qiladigan va innovatsiyalarni rag'batlantiradigan shaffof muhitni shakllantirish uchun sharoit yaratadi.
Iteca Exhibitions va boshqa soha a’zolari quyidagilarga e’tiboringizni qaratmoqdalar: keling, sohani hurmat va muloqot asosida quraylik. O'z brendlarimizni rivojlantirishga e'tibor qarating - va O'zbekiston ko'rgazma sanoati mamlakatning haqiqiy ramziga aylanadi. Islohotlar allaqachon mavjud - ulardan foydalanish vaqti keldi!
Faqat vijdonli bozor ishtirokchilarining birgalikdagi sa’y-harakatlari orqali biz xalqaro maydonda O‘zbekistonning yuziga aylanib, sarmoya jalb etish va mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishga xizmat qiladigan shaffof va raqobatbardosh ko‘rgazma sanoatini barpo etishimiz mumkin.
